Kadın işsizliği, yalnızca ekonomik büyüme ve istihdam politikalarıyla değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitliği ve sosyal adaletle de doğrudan ilişkilidir. Türkiye’de kadınların iş gücüne katılım oranı, uzun yıllar boyunca erkeklere göre düşük kalmıştır. Bu durum, hem ekonomik hem de sosyal açıdan önemli bir sorundur. Kadınların iş gücüne katılımının artırılması, sadece ekonomik büyümeyi teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda toplumsal eşitliği ve kadının toplumdaki rolünü güçlendirir.
Bu makalede, Türkiye’de kadın işsizliğinin durumu, kadınların çalışma hayatına katılımını etkileyen faktörler ve kadınların iş gücüne katılımını artırmaya yönelik atılacak adımlar ele alınacaktır.
1. Türkiye’de Kadınların Çalışma Hayatına Katılımı
Kadınların iş gücüne katılımı, ekonomik büyüme, refah seviyeleri ve sosyal eşitlik açısından büyük bir öneme sahiptir. Türkiye’de kadınların iş gücüne katılım oranı, son yıllarda bazı iyileşmeler göstermiş olsa da, hâlâ erkeklerin katılım oranının gerisindedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, kadınların iş gücüne katılım oranı 2023 yılında %35 civarında iken, erkeklerin katılım oranı ise %70’in üzerindedir. Bu da kadınların iş gücüne katılımının hâlâ sınırlı olduğunu göstermektedir.
a) Kadınların Çalışma Hayatına Katılımındaki Zorluklar
Kadınların iş gücüne katılımını sınırlayan birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar, toplumsal ve kültürel engellerin yanı sıra, ekonomik ve yapısal zorlukları da içermektedir. Kadın işsizliğini artıran başlıca faktörler şunlardır:
- Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Ailevi Sorumluluklar: Türkiye’de kadınların çoğu, ev işleri ve çocuk bakımı gibi aile içi sorumlulukları üstlenmek durumunda kalmaktadır. Bu da kadınların iş gücüne katılımını engelleyen en önemli faktörlerden biridir. Özellikle kırsal kesimde yaşayan kadınlar, iş gücüne katılmakta daha fazla zorlanmaktadır.
- Eğitim Fırsatlarına Erişim: Kadınların eğitim düzeyinin erkeklere göre daha düşük olması, iş gücüne katılımı olumsuz yönde etkileyen bir başka faktördür. Kadınların daha az eğitim alması, nitelikli işlerde yer alabilmelerini zorlaştırır.
- İstihdamdaki Ayrımcılık: Türkiye’de kadınlar, erkeklere göre daha düşük ücretler almakta, daha az sayıda yönetici pozisyonunda yer almakta ve daha fazla geçici ya da düşük ücretli işlerde çalışmaktadır. Bu durum, kadınların iş gücüne katılımını olumsuz etkileyen bir başka önemli unsurdur.
- Kadınların İş Gücü Piyasasında Yetersiz Temsili: Kadınlar, genellikle düşük ücretli ve hizmet sektöründe yoğunlaşırken, teknoloji, mühendislik, bilim ve yönetim gibi sektörlerde erkeklerin hakimiyetinde kalmaktadır. Bu durum, kadınların yüksek gelirli ve kariyer gelişimi açısından daha güçlü sektörlerde yer bulmalarını engellemektedir.
2. Kadın İşsizliği ve Çalışma Hayatına Katılım Oranı
Kadın işsizliği, Türkiye’de önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir. Kadınların işsizlik oranı, erkeklere göre genellikle daha yüksektir. 2023 yılı itibariyle Türkiye’de kadın işsizliği oranı %13,5 civarında iken, erkek işsizliği oranı ise %8,5 civarındadır. Bu oranlar, kadınların iş gücüne katılımının engellenen bir süreç olduğunu ve bu engellerin aşılmadığı sürece kadın işsizliğinin yüksek seviyelerde kalmaya devam edeceğini göstermektedir.
a) Kadınların İşsizlikle Mücadelede Karşılaştığı Engeller
Kadınların iş gücüne katılımını ve iş bulmalarını engelleyen en büyük zorluklar arasında şunlar yer almaktadır:
- Ailevi Yükler: Kadınların en büyük engellerinden biri, ev işleri ve çocuk bakımı gibi ailevi yüklerdir. Bu yükler, kadınların işe gitmelerini ve çalışma saatlerinde esneklik sağlamalarını zorlaştırmaktadır.
- Eğitim ve Mesleki Yetersizlikler: Kadınlar, erkeklere kıyasla daha düşük eğitim seviyelerine sahiptirler ve bu durum, onların iş gücüne katılmalarını zorlaştıran bir faktördür. Özellikle kırsal bölgelerde yaşayan kadınlar, daha az eğitim alabilmekte ve dolayısıyla iş gücüne katılma şansları sınırlıdır.
- İstihdam Ayrımcılığı ve Çalışma Koşulları: Kadınlar, çalışma hayatında erkeklere kıyasla daha fazla ayrımcılığa uğramaktadır. Kadınların çalışma koşulları genellikle erkeklere göre daha zorlu, ücretleri ise daha düşüktür. Ayrıca, kadınların yönetici pozisyonlarında yer almaları da sınırlıdır.
- Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Kadınlar, geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin etkisiyle, iş hayatında erkeklere göre daha fazla zorlukla karşılaşmaktadır. Toplumda kadının “ev kadını” rolü ön plana çıkmakta, kadınların iş gücüne katılımı genellikle dışlanmaktadır.
3. Kadınların Çalışma Hayatına Katılımını Artırmaya Yönelik Politika ve Stratejiler
Kadınların iş gücüne katılımını artırmak ve kadın işsizliğini azaltmak amacıyla çeşitli politikalar ve stratejiler geliştirilmiştir. Bu politikalar, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınların iş gücüne katılımını desteklemek için kritik öneme sahiptir.
a) Kadın Girişimciliğini Desteklemek
Kadın girişimciliğini desteklemek, kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına ve iş gücüne katılımlarını artırmalarına yardımcı olur. Kadın girişimcilerini destekleyen mikro krediler, finansal yardımlar ve eğitim programları gibi politikalar, kadınların iş gücüne daha fazla katılmalarını sağlayacaktır.
b) Esnek Çalışma Modelleri ve Uzaktan Çalışma İmkanları
Kadınların ailevi yüklerini dengeleyebilmesi için esnek çalışma saatleri, uzaktan çalışma ve yarı zamanlı çalışma gibi uygulamalar teşvik edilmelidir. Bu tür esneklik, özellikle çocuklu kadınların iş gücüne katılımını kolaylaştıracaktır.
c) Kadınların Eğitime Erişiminin Artırılması
Kadınların eğitim seviyelerinin yükseltilmesi, iş gücüne katılımı ve iş bulmalarını olumlu yönde etkileyecektir. Mesleki eğitim kursları, kadınların daha fazla iş imkânına sahip olmasını sağlar. Ayrıca, kadınların STEM (bilim, teknoloji, mühendislik, matematik) alanlarında eğitim almalarını teşvik etmek, kadınların iş gücünde daha fazla yer almasına yardımcı olacaktır.
d) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Ayrımcılıkla Mücadele
Kadınların iş gücüne katılımını artırmak için toplumsal cinsiyet eşitliği politikaları geliştirilmelidir. Bu politikalar, kadınların eşit ücret almasını, ayrımcılığa uğramadan çalışmasını ve erkeklerle eşit fırsatlara sahip olmasını sağlamak amacıyla uygulanmalıdır.
e) Kadınlara Yönelik Kamu Politikaları ve Destekler
Kadınlar için daha fazla sosyal destek ve devlet yardımları sağlanmalı, ayrıca işsizlik sigortası, çocuk bakım hizmetleri ve sağlık sigortası gibi sosyal güvenceler sunulmalıdır. Bu tür destekler, kadınların çalışma hayatına katılımını kolaylaştıracaktır.
4. Sonuç
Türkiye’de kadınların iş gücüne katılım oranı, ekonomik ve toplumsal gelişme için önemli bir göstergedir. Kadın işsizlik oranını düşürmek ve kadınların çalışma hayatına daha fazla katılımını sağlamak için toplumsal cinsiyet eşitliği, eğitim, esnek çalışma modelleri ve kadın girişimciliği gibi alanlarda kapsamlı politikalar uygulanmalıdır. Kadınların iş gücüne katılımının artırılması, sadece ekonomik büyümeyi desteklemekle kalmaz, aynı zamanda toplumda eşitlikçi bir yapının oluşturulmasına da katkı sağlar. Bu bağlamda, Türkiye’nin kadınların iş gücüne katılımını artırmak için attığı adımlar, gelecekte daha adil ve güçlü bir ekonomik yapının temellerini atmaktadır.
News
